Hava Aracı Bakım Personeli Lisanslandırması

Lisanslandırma

Lisanslandırma ve sürekli Uçuşa Elverişlilik Yönetmeliği kapsamında hava aracı bakım personeline lisans verilmesi ilişkin usul ve esaslar  Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Talimatına göre düzenlenmektedir. İlgili mevzuata aşağıda verilen linklerden ulaşılabilir.

SHY-CA

SHT-66

Hava aracı bakım lisansları aşağıdaki kategorileri içermektedir:

1. Kategori A.
2. Kategori B1.
3. Kategori B2.
4. Kategori B2L.
5. Kategori B3.
6. Kategori L.
7. Kategori C.

• Hava aracı bakım lisansı başvuru sahibinin 18 yaşını doldurmuş olması gerekir.
• Hava aracı bakım lisansı Genel Müdürlükçe askıya alma, iptal etme veya cezai sınırlandırma işlemi yapılmadığı sürece, tanzim edildiği tarihten itibaren 5 yıl süreyle geçerlidir. Lisans sahibi lisansının geçerlilik süresini uzatmak için Genel Müdürlüğe başvuruda bulunmak zorundadır. Genel Müdürlük, hava aracı bakım lisansında bulunan bilgiler ile kendi kayıtlarında bulunan bilgileri doğruladıktan sonra, hava aracı bakım lisansını 5 yıl süre ile uzatır.
• Uzatma veya değişikliklerde, hava aracı bakım lisansı sahibi, başvuru formunu doldurarak ekinde lisans aslı ile birlikte Genel Müdürlüğe başvuruda bulunur. Ancak, lisans sahibi onaylı bir bakım kuruluşunda çalışıyor ve söz konusu kuruluşun onaylı el kitabında uygun bir prosedür bulunuyorsa bakım kuruluşu lisans sahibi yerine gerekli dokümanlarla Genel Müdürlüğe başvuruda bulunabilir.
• Hava aracı bakım lisansı geçerliliğini yitirdiğinde lisans ile ilgili tüm imtiyazlar da ortadan kalkar.
• Hava aracı bakım lisansı almak veya mevcut lisansına bir kategori/alt kategori ilave edilmesi için başvuruda bulunan kişi, bu Yönetmelik hükümlerine uygun ve Genel Müdürlük tarafından belirlenen uygun modüllerdeki bilgi seviyesinin yeterli olduğunu sınav yoluyla gösterir. Söz konusu sınavlar, bu Yönetmelik gereğince onaylanmış bir eğitim kuruluşu veya Genel Müdürlük tarafından icra edilir.
• Hava aracı bakım lisansı almak veya mevcut lisansına bir kategori/alt kategori ilave edilmesi için başvuruda bulunan kişinin, başvurudan önceki 10 yıl içerisinde, eğitimlerini ve sınavlarını başarıyla tamamlamış olması gerekir. Bunun haricinde Genel Müdürlüğün uygun bulacağı usulde sınav kredilendirilmesi yapılabilir. Bu kapsamda, Genel Müdürlük tarafından düzenlenen kredilendirme formu, düzenlendiği tarihten itibaren 10 yıl süreyle geçerlidir.
• Hava aracı bakım lisansına başvuran kişilerin, Genel Müdürlük tarafından belirlenen gerekliliklere uygun deneyim şartlarını sağlamaları gerekir.
• Bu Yönetmelik hükümlerine göre düzenlenmiş hava aracı bakım lisansına sahip bir kişinin, belirli bir hava aracı tipi üzerinde yetkilerini kullanabilmesi için, Genel Müdürlükçe uygun bulunan ilgili uçak tipinin lisansına işlenmiş olması gereklidir.
• İŞBAŞI EĞİTİMİ (OJT) İşbaşı Eğitimi,

ilgili hava aracı tipinin bakımı için onaylı bir bakım kuruluşunda Genel Müdürlük tarafından onaylı bir prosedür kapsamında bakım kuruluşunun kontrolü altında icra edilir ve uygun niteliklere sahip olan atanmış değerlendiriciler tarafından değerlendirmeye tabi tutulur ve sonrasında başarılı bir şekilde tamamlandığına dair sertifikalandırılır. OJT için simülatör kullanımına izin verilmez. OJT prosedürleri Genel Müdürlük tarafından onaylanmamış bakım kuruluşları tarafından verilen OJT eğitimleri değerlendirmeye alınmaz. SHT-145 yetkili bakım kuruluşları için OJT prosedürü Bakım Kuruluşu El Kitabı (MOE) “3.15 Training procedures for on-the-job training” bölümünde yer almalıdır. İşbaşı eğitimi, tip işletme başvurusundan önceki 3 yıl içerisinde başlamalı ve bu süre zarfında bitirilmelidir. Eğitim aynı bakım kuruluşunda başlamalı ve tamamlanmalıdır. İşbaşı eğitiminin amacı, emniyetli bakım icra etmek üzere gerekli yetkinliği ve deneyimi kazandırmaktır.

• Hava aracı bakım lisansı üzerinde belirtilen sınırlamalar, lisans sahibinin sahip olduğu yetki imtiyazlarının ilgili sınırlamalar için geçerli olmadığını gösterir ve hava aracının bütünü için geçerlidir. Söz konusu sınırlamalar, Genel Müdürlük tarafından yapılan değerlendirme sonrası lisans sahibinin yeterli bulunması durumunda kaldırılır.

Hava aracı bakım personeli lisansının imtiyazları

Kategori A hava aracı bakım lisanslandırılması,

Sahibine yetkilendirme belgesinde belirtilen sınırlamalar dâhilinde kalmak kaydıyla, sahibinin bizzat yaptığı plânl küçük hat bakım ve basit arıza giderme işlemleri sonrasında bakım çıkış sertifikas düzenleyebilme yetkisi verir. Lisans sahibinin yetkileri, yetkilendirme belgesini tanzim eden bakım kuruluşunda gerçekleştirdiği işler ile sınırlandırılır.

Kategori B1 hava aracı bakım lisanslandırılması,

Sahibine aşağıda belirtilen konularda bakım çıkış sertifikası düzenleyebilme ve B1 destek personeli olarak;

a) Hava aracının yapısı, güç ünitesi, mekanik ve elektrik sistemleri üzerinde bakım faaliyetleri yapma,

b) Arıza tespiti ve arıza giderme işlemleri hariç, faal olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla sadece basit testler gerektiren aviyonik sistemler üzerinde çalışma, yetkisi verir.

• Kategori B1 lisansı, sahibine doğrudan ilgili A alt kategorisinin imtiyazlarını kullanma yetkisini de verir
• Kategori A ve B1; uçak, helikopter, türbinli ve pistonlu motorların kombinasyonlarına göre alt kategorilere ayrılmaktadır.
• A1 ve B1.1 Türbinli Uçaklar
• A2 ve B1.2 Pistonlu Uçaklar
• A3 ve B1.3 Türbinli Helikopterler
• A4 ve B1.4 Pistonlu Helikopterler

Kategori B2 hava aracı bakım lisanslandırılması,

sahibine aşağıda belirtilen konularda bakımçıkış sertifikası düzenleyebilme ve B2 destek personeli olarak;

a) Aviyonik ve elektrik sistemleri üzerinde bakım yapma,

b) Güç sistemleri ve mekanik sistemler üzerinde, faal olup olmadıklarının tespit edilmesi amacıyla sadece basit testler gerektiren elektrik ve aviyonik işlemleri yapma, yetkisi verir.

• Kategori B2 lisansı, sahibine bu Yönetmelik kapsamında düzenlenmiş yetkilendirme belgesinde belirtilen sınırlamalar dâhilinde kalmak kaydıyla, plânlı küçük hat bakım ve basit arıza giderme işlemleri sonrasında bakım çıkış sertifikası düzenleyebilme yetkisi verir. Lisans sahibinin yetkileri, yetkilendirme belgesini tanzim eden bakım kuruluşunda gerçekleştirdiği işler ve B2 lisansında bulunan hava aracı tipleri ile sınırlandırılır.

**Kategori B2 lisansı hiçbir A alt kategorisini içermez.

Kategori B2L hava aracı bakım lisanslandırılması,

Sahibine aşağıda belirtilen konularda bakımçıkış sertifikası düzenleyebilme ve B2L destek personeli olarak;

a) Elektrik sistemleri üzerinde bakım yapma,

b) Lisansında işli sistem konusu ile sınırlı olmak üzere aviyonik sistemler üzerinde bakım yapma,

c) Lisansında “gövde sistemleri” sistem konusunun işli olması halinde, güç sistemleri ve mekanik sistemler üzerinde, faal olup olmadıklarının tespit edilmesi amacıyla sadece basit testler gerektiren elektrik ve aviyonik işlemleri yapma, yetkisi verir.

Kategori B3 hava aracı bakım lisanslandırılması,

sahibine aşağıda belirtilen konularda bakım çıkış sertifikası düzenleyebilme ve B3 destek personeli olarak;

a) Uçağın yapısı, güç ünitesi, mekanik ve elektrik sistemleri üzerinde bakım faaliyetleri yapma,

b) Arıza tespiti ve arıza giderme işlemleri hariç, faal olup olmadıklarının tespit edilmesi amacıyla sadece basit testler gerektiren aviyonik sistemler üzerinde çalışma, yetkisi verir.

• Kategori B3 maksimum kalkış ağırlığı 2.000 kg veya daha aşağı olan piston motorlu basınçlandırılmamış uçaklar için geçerlidir.

• Kategori L hava aracı bakım lisansı, sahibine aşağıda belirtilen konularda bakım çıkış sertifikası düzenleyebilme ve L Kategori destek personeli olarak;

a) Hava aracının yapısı, güç ünitesi, mekanik ve elektrik sistemleri üzerinde bakım faaliyetleri yapma,

b) Haberleşme, Acil Durum Vericisi (ELT) ve transponder üzerinde çalışma,

c) Faal olup olmadıklarının tespit edilmesi amacıyla sadece basit testler gerektiren diğer aviyonik sistemler üzerinde çalışma, yetkisi verir.

Kategori L lisanslandırılması

Kategori L aşağıdaki alt-kategorilere ayrılmıştır:

• L1C: Kompozit Planörler
• L1: Planörler
• L2C: Kompozit Motorlu Planörler ve Kompozit ELA1 Hava Araçları
• L2: Motorlu Planörler ve ELA1 Hava Araçları
• L3H: Sıcak Hava Balonları
• L3: Gaz Balonları
• L4H: Sıcak Havalı Hava Gemileri
• L4G: ELA2 Gazlı Hava Gemileri
• L5: ELA2 Harici Gazlı Hava Gemileri
• L6: Çok Hafif Döner Kanatlı Hava Aracı (Very Light Rotorcraft)

Kategori C hava aracı bakım lisanslandırılması,

sahibine hava aracı üzerinde gerçekleştirilen üs bakımı sonrasında bakım çıkış sertifikası düzenleme yetkisi verir. Kategori C hava aracı bakım lisansının imtiyazları hava aracının bütünü için uygulanır.

• Hava aracı bakım lisansı sahibi yetkilerini, bu Yönetmelik gerekliliklerine uygun olarak kullanır.
• Kategori C tüm uçak ve helikopterleri kapsamaktadır

Lisanslandırmada Hava Aracı Grupları

• Grup 1: Kompleks motorlu uçaklar, çok motorlu helikopterler, maksimum onaylı uçuş irtifa seviyesi FL290 değerini aşan uçaklar, elektromekanik uçuş kumanda sistemlerine sahip hava araçları, ELA2 harici gazlı hava gemilerini veya Genel Müdürlük tarafından farklı bir hava aracı tipi olduğu kabul edilen hava araçları
• Grup 2: Aşağıdaki alt gruplara ait ve Grup 1’den farklı olan hava araçları ile Genel Müdürlük tarafından düşük komplekslikleri sebebi ile bu gruba dahil edilen hava araçları

• Alt grup 2a: tek turbo-prop motorlu uçaklar
• Alt grup 2b: tek türbin motorlu helikopterler
•  Alt grup 2c: tek piston motorlu helikopterler
• Grup 3: Grup 1’den farklı olan piston motorlu uçaklar
• Grup 4: Grup 1’de yer almayan; planörler, motorlu planörler, balonlar ve hava gemileri

Motor verimliliği hakkında yazımıza ulaşmak için -> Uçak Motorlarında Verim Hesabı